Tijdens een recent overleg tussen diverse kunstuitleeninstellingen is uitvoerig gesproken over zowel de juridische kant van het uitlenen van kunstwerken als de actuele stand van zaken binnen de sector. Namens de Beroepsvereniging van Beeldend Kunstenaars (BBK) was Paul Dikker bij de bijeenkomst aanwezig.

Leenrecht versus huurrecht

In het eerste deel van de bijeenkomst werd stilgestaan bij het onderscheid tussen leenrecht en huurrecht. Er klonken kritische geluiden vanuit de kunstuitlenen over de verplichting om een leenrechtvergoeding af te dragen, tenzij een kunstenaar expliciet afstand heeft gedaan van zijn of haar rechten. Dit in tegenstelling tot kunstverhuurinstellingen, die vaak rechtstreeks afspraken maken met kunstenaars over een eventuele verhuurvergoeding.

Wanneer een kunstuitleen een werk aankoopt en vervolgens uitleent, moet er alsnog een leenrechtvergoeding van ongeveer drie euro per uitlening worden betaald. Kunstverhuurders daarentegen kunnen bij aankoop direct afspreken dat er geen vergoeding verschuldigd is. Indien een verhuurder kunstwerken aanbiedt zonder expliciete toestemming van de kunstenaar, treedt Pictoright op namens de maker en wordt er een huurvergoeding overeengekomen. Deze ligt doorgaans hoger dan de standaard leenrechtvergoeding en is afhankelijk van de waarde van het kunstwerk.

Verder gaf een softwarebedrijf een presentatie over een nieuw programma dat het opgaveproces bij Leenrecht moet vereenvoudigen. Dit systeem kan ook gekoppeld worden aan publieksvriendelijke websites, wat het zoeken en uitlenen voor consumenten toegankelijker maakt.

Toekomst van de kunstuitlenen

Na de pauze verschoof de aandacht naar de toekomst van de kunstuitlenen. Er was discussie over het imago van de uitleeninstellingen. Waar sommigen het gevoel hebben dat het 'stoffige' imago een obstakel vormt, zien anderen juist kansen in het inschakelen van jonge mensen, influencers en het actief inzetten van sociale media. Initiatieven zoals bij Factor IJ, CBK Rotterdam en SBK Amsterdam laten zien dat vernieuwing mogelijk is en zelfs positieve effecten heeft.

Er is afgesproken om te onderzoeken of instellingen elkaar meer kunnen ondersteunen en samen bepaalde acties kunnen ondernemen. Belemmeringen zoals beperkte middelen en personele capaciteit kwamen uiteraard ter sprake, maar de bereidheid tot samenwerking was duidelijk aanwezig.